بهبود برخی خواص فیزیکی خاک با استفاده از مواد اصلاح‌کننده (مطالعه موردی: دشت عتابیه، خوزستان)

خواص فیزیکی و به‌ویژه ساختمان خاک نقش به­سزایی در افزایش بهره­وری خاک و میزان عملکرد محصولات کشاورزی ‌دارند. بر این اساس آزمایشی باهدف امکان بهبود ساختمان خاک با استفاده از مواد اصلاح‌کننده در دشت آزادگان خوزستان (منطقه عتابیه شمالی) در قالب فاکتوریل با طرح پایه بلوک­های کامل تصادفی با شش تیمار (بهبوددهنده‌های ساختمان خاک) در سه تکرار اجرا گردید. تیمارهای بهبوددهنده شامل ماده آلی (باگاس فرآوری شده نیشکر (به مقدار 10 تن در هکتار)، سوپر جاذب (به مقدار 25 کیلوگرم در هکتار)، کود بیولوژیک نیتروکسین و باگاس (به میزان یک لیتر در هکتار نیتروکسین و پنج تن در هکتار باگاس)، فیلتر کیک (به میزان پنج تن در هکتار)، گچ (به میزان 10 تن در هکتار) و تیمار شاهد، مورد استفاده قرار گرفتند. ویژگی‌های خاک شامل چگالی ظاهری، میانگین وزنی قطر خاکدانه­ها و نفوذپذیری در دو عمق (15-0 و 30-15 سانتی­متر) برای تیمارهای مختلف اندازه‌گیری شدند. نتایج مقایسه میانگین­ها نشان داد؛ تیمارهای مورد مطالعه از لحاظ آماری دارای اختلاف معنی‌داری در سطح پنج درصد بودند. تیمار نیتروکسین + باگاس باعث افزایش 2/49 درصدی میزان تخلخل در مقایسه با تیمار شاهد شد. میانگین وزنی قطر خاکدانه­ها (MWD) نیز در تیمارهای مختلف از نظر آماری اختلاف معنی­داری در سطح پنج درصد نشان داد. این ویژگی در فیلترکیک با میانگین 98/0 میلی­متر، بیشترین مقدار را نسبت به سایر تیمارها داشت. نتایج این پژوهش نشان داد که در بین اصلاح کننده­های مورد آزمایش، ترکیب کود بیولوژیکی نیتروکسین و ماده آلی باگاس نیشکر (به میزان پنج تن در هکتار) باعث تعدیل اثرات منفی ناشی از تخریب ساختمان و خواص فیزیکی خاک شد.